Film Krzysztofa Zanussiego miał premierę 23 listopada 1973 roku. W FINA został przypomniany po niemal równo półwieczu, w ramach cyklu „Kino polskie od nowa”.
- „Iluminacja” to swego rodzaju esej przemieszany z fabułą na równych prawach. Forma tego filmu była przejawem moich zainteresowań francuską Nową Falą — mówił Krzysztof Zanussi podczas dyskusji, którą poprowadził filmoznawca FINA Michał Dondzik. W debacie wzięli udział także scenografka Ewa Braun, aktorka Małgorzata Pritulak i drugi reżyser Piotr Wojciechowski.
„Iluminacja” to opowieść o wchodzeniu w dorosłe życie młodego studenta fizyki. Zanussi pokazuje doświadczenia Franciszka z wielu różnych perspektyw, wychodzi poza opis zewnętrznych faktów i próbuje objąć także jego duchową i intelektualną biografię. Reżyser postanowił wymieszać różne konwencje — film zawiera elementy fabularne, dokumentalne, fragmenty wykładów akademickich i badań naukowych, tworząc tym samym obraz, który wymyka prostej klasyfikacji gatunkowej.
Piotr Wojciechowski, drugi reżyser, zwrócił uwagę na rolę Stanisława Latałły, który grał głównego bohatera, Franciszka. Zdaniem Wojciechowskiego aktor był gotów zdolny do aktorstwa, który jest absolutnie twórcze i niejako współtworzeniem filmu.
Ewa Braun, druga scenografka, również mówiła o wyjątkowym uwiarygodnieniu postaci Franciszka przez Latałłę. Wspomniała również dyskusje, jakie prowadził aktor z Krzysztofem Zanussim na temat poszczególnych wypowiadanych kwestii w filmie.
Z kolei Małgorzata Pritulak, aktorka filmowa i teatralna była pytana przez Michała Dondzika o doświadczenie grania w filmie, który ma strukturę dokumentalną i fabularną. Aktorka wspomniała, że na podjęcie decyzji o graniu w filmie wpływ miała sama historia opowiadana w „Iluminacji”, która wydała się jej interesująca i warta pokazania widzom.
Filmy Krzysztofa Zanussiego na Ninatece
Od 23 stycznia do 6 lutego w serwisie Ninateka.pl prezentujemy trzy filmy Krzysztofa Zanussiego, które w filmografii reżysera poprzedzały „Iluminację”. Są to:
„Twarzą w twarz”, reż. Krzysztof Zanussi, 26 min, 1967, Polska
„Góry o zmierzchu”, reż. Krzysztof Zanussi, 29 min, 1970, Polska
„Hipoteza”, reż. Krzysztof Zanussi, 27 min, 1972, Polska
O cyklu „Kino polskie od nowa”
Od początku 2023 roku w siedzibie FINA przy Wałbrzyskiej 3/5 w ramach cyklu „Kino polskie od nowa” przypominane s ą filmy rodzimej produkcji, dzieła często zapomniane lub z różnych powodów pominięte na kartach historii polskiego kina. Stałym elementem cyklu są spotkania z twórcami polskiego filmu. Ich pomysłodawcą i prowadzącym spotkania jest filmoznawca Michał Dondzik.
Zapisy wideo z debat w ramach cyklu „Kino polskie od nowa” znajdują się w serwisie Ninateka.pl.
Zapisy spotkań w ramach cyklu „Kino polskie od nowa”
2023
9.02 Spotkanie z Mają Komorowską i Danielem Olbrychskim wokół filmu „Życie rodzinne” Krzysztofa Zanussiego
23.03 Spotkanie z kompozytorem Henrykiem Kuźniakiem i reżyserem Andrzejem Barańskim wokół filmu „Kobieta z prowincji”
20.04 Spotkanie z reżyserem Markiem Piestrakiem i aktorką Iwoną Bielską wokół filmu „Wilczyca”
25.05 Spotkanie z z Franciszkiem Trzeciakiem, Bogdanem Dziworskim oraz Jackiem Raginis-Królikiewiczem wokół filmu „Na wylot” Grzegorza Królikiewicza
