Zastosował podobną metodę, jak w przypadku niezrealizowanego scenariusza filmowego “Biesów”: wykorzystał oryginalne fragmenty tekstów Stachury, tworząc z nich narracyjną całość. Reżyser dobrał wiersze, piosenki, fragmenty opowiadań i powieści, tak aby utrwalić i uwiecznić metodę pisarską Stachury - życiopisanie. Jak wyjaśnia Wajda w eksplikacji: „Żyć tak jak się pisze i pisać tylko to co przeżyło się samemu, oto program Edwarda Stachury [...].” Tak też wygląda przygotowany przez niego scenariusz.
Wędrujemy wraz z Michałem Kątnym, poetyckim alter ego Stachury, przez drogi i miasta, zachwycamy się codziennością i codziennymi sprawami, patrzymy na świat oczyma bohatera. Wajda wyobrażał sobie produkcję poświęconą Stedowi jako film muzyczny, dlatego też trzon opowieści stanowią piosenki oraz monologi wewnętrzne bohatera. Dostępne w FINA materiały dokumentujące rozpoczęcie produkcji wskazują na znaczne zaawansowanie projektu. Już na początku lat 80. Andrzej Brzozowski zaczął gromadzić na potrzeby przyszłej produkcji dokumentację źródłową: wywiady z ludźmi, którzy znali Stachurę, takimi jak wydawca Krzysztof Rutkowski, malarz Tadeusz Burniewicz, jego matka Jadwiga Stachura czy kompozytor Jerzy Satanowski. Orientacyjny koszt produkcji filmu był szacowany na 45 mln złotych. W liście do Wiceministra Kultury i Sztuki Departament Programowy w następujący sposób wyjaśnia strukturę planowanego dzieła: “Osią konstrukcyjną scenariusza jest motyw drogi i podróży, tak charakterystyczny dla twórczości Stachury. Wokół niej usytuował reżyser “zdarzenia”, czyli teksty, komentarze i piosenki zmarłego poety. Nie tworzą one ciągu linearnego, nie są stricte fabułą, stąd trudno sobie wyobrazić, jaki kształt przyjmie ostatecznie realizacja tego tekstu. W dużej mierze /jeśli nie zupełnie/ trzeba tu zawierzyć wyobraźni twórczej reżysera i jego doświadczeniu realizatorskiemu”. W dalszej części przedsięwzięcie zostaje określone jako “film trudny”. Mimo wszystko Ministerstwo Kultury i Sztuki wydało zgodę na rozpoczęcie prac i niebawem Zespół Filmowy “Perspektywa” przystąpił do prac wstępnych, wycenionych na milion złotych. Z nieznanych przyczyn produkcję wstrzymano na etapie początkowym i film fabularny poświęcony Edwardowi Stachurze nigdy nie ujrzał światła dziennego. Pozostał po nim jednak ślad: po wielu latach Andrzej Brzozowski wrócił do materiału, który niegdyś zrealizował i wykorzystał nakręcone wówczas taśmy do stworzenia filmu dokumentalnego „Wszystko jest poezja. Dokumentacja o życiu poety” (Polska 1990).
- Ewa Korzeniowska
Bibliografia:
1) Andrzej Wajda, Scenariusz: Stachura. Libretto filmu muzycznego utworzone z utworów Edwarda Stachury, sygnatura: S-27889, FINA
2) Materiały dokumentalne przedprodukcyjne, sygnatura S-27889, FINA
