Renata Pajchel (1942 – 2020) była wybitną polską fotosistką filmową – autorką fotosów i werków z planów ponad stu polskich produkcji. Ukończyła Wydział Operatorski łódzkiej szkoły filmowej, z dyplomem w 1967 roku. Współpracowała z najsłynniejszymi polskimi reżyserami i operatorami, m.in. z Krzysztofem Zanussim, Januszem Majewskim, Edwardem Żebrowskim, Januszem Zaorskim, Radosławem Piwowarskim czy Witoldem Adamkiem. Przez blisko trzy dekady związana z Andrzejem Wajdą – jako jego „etatowa fotosistka” współtworzyła wizualną pamięć takich filmów jak Człowiek z marmuru, Człowiek z żelaza, Bez znieczulenia, Smuga cienia czy Panny z Wilka.
Jej wyjątkowość polegała zarówno na wrażliwości fotograficznej, jak i innowacjach technicznych: jako jedna z pierwszych fotosistek w Polsce stosowała dźwiękoszczelną obudowę aparatu. Dzięki temu mogła robić zdjęcia podczas prób generalnych i kręcenia scen — uchwycała aktorów w naturalnym ruchu, emocje, atmosferę planu — bez zakłócania zapisu dźwięku.
Szczególną częścią jej dorobku są werki — to zdjęcia zza kulis, kadry dokumentujące życie planu: prace ekip, aparaturę, relacje między realizatorami, momenty pomiędzy ujęciami. Jej wkład w rozwój fotosu filmowego w Polsce bywa określany jako przełomowy – potrafiła zdobyć szacunek ekip filmowych i wywalczyć przestrzeń na poszukiwanie ujęć, które dokumentowały nie tylko sam plan, ale potrafiły oddać ducha filmu.
Kolekcja fotograficzna Renaty Pajchel, która poddana zostanie digitalizacji w ramach projektu: „Zanurzenie w kulturze”:
- Barwy ochronne (1976) – reż. Krzysztof Zanussi
- Baryton (1984) – reż. Janusz Zaorski
- Bez końca (1984) – reż. Krzysztof Kieślowski
- Bez znieczulenia (1978) – reż. Andrzej Wajda
- Biały smok (1986) – reż. Jerzy Domaradzki, Janusz Morgenstern
- Ciemna strona Wenus (1997) – reż. Radosław Piwowarski
- Człowiek z marmuru (1976) – reż. Andrzej Wajda
- Człowiek z żelaza (1981) – reż. Andrzej Wajda
- Danton (1982) – reż. Andrzej Wajda
- Dotknięci (1988) – reż. Wiesław Saniewski
- Dwa księżyce (1993) – reż. Andrzej Barański
- Dyrygent (1979) – reż. Andrzej Wajda
- Dzień wielkiej ryby (1994) – reż. Andrzej Barański
- Girl Guide (1995) – reż. Juliusz Machulski
- Kolejność uczuć (1993) – reż. Radosław Piwowarski
- Korczak (1990) – reż. Andrzej Wajda
- Krajobraz po bitwie (1970) – reż. Andrzej Wajda
- Kronika wypadków miłosnych (1985) – reż. Andrzej Wajda
- Marcowe migdały (1989) – reż. Radosław Piwowarski
- Obywatel Piszczyk (1988) – reż. Andrzej Kotkowski
- Ostatni prom (1989) – reż. Waldemar Krzystek
- Pani Bovary to ja (1977) – reż. Zbigniew Kamiński
- Panna Nikt (1996) – reż. Andrzej Wajda
- Panny z Wilka (1979) – reż. Andrzej Wajda
- Pierścionek z orłem w koronie (1992) – reż. Andrzej Wajda
- Polowanie na muchy (1969) – reż. Andrzej Wajda
- Poniedziałek (1998) – reż. Witold Adamek
- Pożegnanie z Marią (1993) – reż. Filip Zylber
- Przesłuchanie (1982) – reż. Ryszard Bugajski
- Smuga cienia (1976) – reż. Andrzej Wajda
- Spirala (1978) – reż. Krzysztof Zanussi
- Spis cudzołożnic (1995) – reż. Jerzy Stuhr
- Szpital Przemienienia (1978) – reż. Edward Żebrowski
- Wszystko na sprzedaż (1968) – reż. Andrzej Wajda
- Szwadron (1993) – reż. Juliusz Machulski
- Wesele (1972) – reż. Andrzej Wajda
- Wielki tydzień (1995) – reż. Andrzej Wajda
- Wtorek (2001) – reż. Witold Adamek
„Zanurzenie w kulturze. Cyfrowy dostęp do zasobów audiowizualnych i multimedialnych FINA i CSW ZU” (nr FERC.02.03-IP.01-0013/25), finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021–2027 (FERC.02.03).
Projekt realizowany w partnerstwie Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego (Lidera) i Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski (Partnera).
