Program
Przed projekcją zapraszamy na dyskusję, w której wezmą udział Tomasz Kolankiewicz (dyrektor FINA), Monika Supruniuk (wicedyrektorka FINA ds. zbiorów analogowych) i Miłosz Stelmach (główny kuratora FINA).
„Pruska kultura”, reż. nieznany, 8 min, 1908, Polska
U schyłku 1907 lub na początku 1908 roku Mojżesz Towbin, właściciel warszawskiego iluzjonu przy ulicy Marszałkowskiej 118, zdecydował się na – prawdopodobnie pierwszą na ziemiach polskich pod trzema zaborami – produkcję filmu fabularnego o tematyce aktualnej. Nie wiemy, pod jakim tytułem wyświetlano go w roku 1908 w iluzjonie Towbina i czy w ogóle zdołano go wyświetlić, bowiem według relacji prasowych rosyjskie władze administracyjne zabroniły wyświetlania go w Warszawie. Wiemy natomiast, że film pokazywano za granicą, m.in. w Rosji, we Francji i we Włoszech.
Fabuła filmu osnuta została na kanwie autentycznych wydarzeń, które rozegrały się w Wielkopolsce. Pierwszym z nich z nich był strajk dzieci wrzesińskich, drugim – protest wielkopolskiego chłopa Michała Drzymały, który nie otrzymawszy od władz pruskich zgody na budowę domu na własnej ziemi, zamieszkał w wozie cyrkowym. Pomysłodawca filmu oba te wydarzenia precyzyjnie połączył w całość, skupiając je w losie jednej wielkopolskiej rodziny. Warszawski iluzjon przy Marszałkowskiej 118 pokazał ten film już po wybuchu I wojny światowej pt. „Pruska kultura”. Ośmiominutowa francuska wersja filmu zatytułowana „Les Martyrs de la Pologne” jest najstarszym zachowanym zabytkiem kinematografii polskiej sprzed stu lat. Kopia z jednym dłuższym napisem międzyujęciowym w języku francuskim została odnaleziona w 2000 roku w archiwum w Bois d’Arcy pod Paryżem przez Małgorzatę i Marka Hendrykowskich.
„Matka Joanna od Aniołów”, reż. Jerzy Kawalerowicz, 119 min, 1960, Polska
XVIII-wieczna Smoleńszczyzna. Do tutejszego klasztoru urszulanek przybywa ojciec Suryn, jezuita i egzorcysta, który ma pomóc siostrom, a zwłaszcza ich przeoryszy, matce Joannie, uwolnić się spod władzy demonów. Wspólne rozmowy zbliżają oboje i wkrótce zakonnik staje w obliczu nieznanego sobie dotąd uczucia…
Arcydzieło polskiego kina. Autorska adaptacja opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza wykorzystującego słynny motyw „diabłów z Loudun”. Wyrafinowana formalnie, oparta na symbolice czerni i bieli uniwersalna opowieść o konflikcie wiary i uczucia, buncie jednostki przeciw narzuconym ograniczeniom, a przede wszystkim miłości niemożliwej, stanowiącej jeden z lejtmotywów twórczości reżysera. Nagrodzone m.in. Srebrną Palmą w Cannes, wpisywane w aktualny kontekst polityczny dzieło twórczego duetu Kawalerowicza i autora zdjęć Jerzego Wójcika, ze wspaniałą kreacją Lucyny Winnickiej w roli tytułowej.
