Dziś, w czasach politycznej polaryzacji oraz narastających wyzwań społecznych, technologicznych i ekologicznych, potrzebna jest w Polsce nowa umowa społeczna. Jej podstawową częścią powinna być nowa polityka kulturalna – tworząca warunki otwartej rozmowy i ekspresji zróżnicowanych wartości, idei, postaw i estetyk. Kultura jest sferą wolności i autonomii. Zarazem kultura może i powinna działać w samym sercu życia społecznego, wyznaczać wartości, inspirować nowe strategie działania, angażować się w politykę równościową, migracyjną, ekologiczną czy pracowniczą, ale też – działając za pomocą twórczych narzędzi sztuki – przyczyniać się do dobrostanu osób i grup, także tych, które na co dzień sytuują się na obrzeżach głównych nurtów życia społecznego.
Dlatego, wzywamy do szerokiego porozumienia osób, grup i środowisk w kwestii przyszłości kultury w Polsce. W tym celu powołujemy współKongres Kultury – kolejny po kongresach w 1981, 2000, 2009 i 2016 roku – tym razem jednak, co niezwykle ważne, we współpracy strony społecznej i strony rządowej, która odpowiedziała pozytywnie na społeczne wezwanie. Chcemy wspólnie opracować katalog zadań, przed jakimi stoimy, oraz propozycje możliwych rozwiązań praktycznych i odpowiedzi ideowych.
Lista wyzwań jest długa. Obejmuje zarówno ramy działania dla osób tworzących kulturę i uczestniczących w niej, jak i najszersze zagadnienia cywilizacyjne. Dyskusja dotyczy nierówności, wojny, migracji i klimatu. Dotyczy roli sztuki i tworzących ją osób. Dotyczy edukacji kulturalnej, której miejsce w edukacji szkolnej trzeba zaplanować na nowo. Dotyczy powagi i żartu, intelektualnych i estetycznych wyzwań oraz przyjemności. Dotyczy współpracy i polaryzacji, dotyczy sieci wirtualnych i realnych, fizycznych, za pomocą których komunikujemy się ze sobą, tworzymy społeczeństwo oraz regionalne i lokalne wspólnoty.
Dyskusja ta obejmuje pytania o wartości i cele działania w kulturze, o jej zadania i o jej bezinteresowność, ale dotyczy też kwestii fundamentalnych dla życia kulturalnego i uczestniczących w nim osób – dostępności, współzarządzania instytucjami, uspołecznienia instytucji i wzmacniania instytucji społecznych, pracy i płacy, roli państwa i samorządów. O wielu z tych zagadnień już dyskutowaliśmy, środowiska twórcze wypracowały wiele propozycji rozwiązań – je również zbierzmy i poddajmy dyskusji z udziałem strony rządowej.
Zapraszamy do szerokiego udziału we współKongresie Kultury – nie tylko w jego obradach zaplanowanych na początek listopada 2024 roku w Warszawie, ale także w jego programowaniu. Wkrótce ogłosimy otwarte wezwanie do rejestrowania się i zgłaszania tematów oraz uczestników dyskusji. Demokratycznie, w głosowaniu, wybierzemy z nich te, które pojawią w programie. Zaproponujemy debaty wynikające ze zgłaszanych tematów, ale też z diagnozy stanu kultury dziś: w globalnym kontekście wojen, migracji, katastrofy klimatycznej i przemian technologicznych, a w Polsce – po 35 latach od transformacji.
Więcej o współKongresie Kultury na stronie Narodowego Centrum Kultury.
Zespół Programowy współKongresu Kultury
Agata Diduszko-Zyglewska (przewodnicząca Zespołu Programowego), Barbara Frydrych, Maciej Frąckowiak, Alina Gałązka, Taras Gembik, Artur Jóźwik, Dominika Kawalerowicz, Zofia Król, Iwona Kurz, Joanna Leśnierowska, Paweł Łysak, Aleksandra Matuszczyk, Joanna Mytkowska, Stanisław Ruksza.
Organizatorzy
Organizatorem współKongresu Kultury jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Centrum Kultury i m. st. Warszawa.
