Romantyczne duchy i polskie kino

Dwieście lat po wydaniu „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, w roku obwołanym przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej Rokiem Romantyzmu, w kinie Iluzjon przyglądamy się spuściźnie romantycznej w polskiej kinematografii

Dzieła polskiej szkoły filmowej wchodziły w namiętną dyskusję z założeniami romantyzmu, uruchamiając debatę nad narodową tradycją. Polscy filmowcy pozostawali w nieustannym dialogu z myślą romantyczną – czy to aktualizując ją w nowych warunkach historycznych, czy też gwałtownie z nią polemizując. Czy romantyzm wciąż pozostaje żywy w polskim kinie? Jeżeli tak, to które jego elementy są inspirujące dla współczesnych filmowców? Czy filmy polskie pozwalają nam zobaczyć romantyzm z innej perspektywy

Literaturoznawcy i kulturoznawcy są zgodni co do tego, że paradygmat romantyczny dominował w polskiej kulturze nie tylko w XIX, lecz także w XX wieku, silnie wpływając na oceny i wybory Polaków postawionych w sytuacjach granicznych. Polscy filmowcy pozostawali w nieustannym dialogu z myślą romantyczną – czy to aktualizując ją w nowych warunkach historycznych, czy też gwałtownie z nią polemizując. Wielkie dzieła Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Aleksandra Fredry były adaptowane na duży i mały ekran – dość wspomnieć o Panu Tadeuszu Andrzeja Wajdy, Mazepie Gustawa Holoubka, czy Lawie Tadeusza Konwickiego. Obecność romantyzmu w polskim kinie nie ograniczała się jednak wyłącznie do ekranizacji. Dzieła polskiej szkoły filmowej wchodziły w namiętną dyskusję z założeniami romantyzmu, uruchamiając debatę nad narodową tradycją.

Uznaliśmy, że najlepszą formułą przeglądu będą podwójne seanse, na których konfrontować będziemy ze sobą starsze i nowsze filmy odnoszące się do tradycji romantycznej.

Program

22 września

Pierwszego dnia przeglądu zapraszamy na dzieła dialogujące – na zupełnie różne sposoby – z twórczością wielkich romantyków: Johanna Wolfganga Goethego i Adama Mickiewicza. W Iluzjonie będą mogli Państwo zobaczyć również współczesną adaptację Mickiewicza – krótkometrażową Świteziankę Julii i Mai Bui Ngoc, opartą na słynnej balladzie wieszcza.

Filmy poprzedzi prelekcja dr. Tomasza Jędrzejewskiego.

godz. 17.30 Lawa. Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza, reż. Tadeusz Konwicki, 109 min, 1989, Polska,

godz. 20.00 Świtezianka, reż. Julia Bui Ngoc, Maia Bui Ngoc, 23 min, 2018, Polska

godz. 20.30 Królewicz Olch, reż. Kuba Czekaj, 101 min, 2016, Polska

23 września

Na przeglądzie poświęconym polskiemu romantyzmowi nie mogło zabraknąć dwóch adaptacji polskiej epopei narodowej – Pana Tadeusza (1834) Adama Mickiewicza. Film Ordyńskiego z 1928 roku był jedną z najważniejszych polskich produkcji przedwojennych. Przypomnimy też Pana Tadeusza Andrzeja Wajdy z 1999 roku.

godz. 17.00 Pan Tadeusz, reż. Ryszard Ordyński, Polska, 1928, 124 min

godz. 19.15 Pan Tadeusz, reż. Andrzej Wajda, Polska, 1999, 147 min

24 września

Fascynacja tym, czego nie potrafi wyjaśnić szkiełko i oko, konfrontacja z Cieniem, eksploracja mrocznej strony rzeczywistości i pytanie o naturę zła. Choć polski romantyzm potocznie kojarzony bywa przede wszystkim z tematyką historyczną, to jednak niesamowitość, irracjonalność i groza były stałymi elementami tego nurtu. To właśnie tę demoniczną stronę romantyzmu chcieliśmy zaprezentować Państwu kolejnego dnia przeglądu. W Iluzjonie zobaczą Państwo Diabła (1972) Andrzeja Żuławskiego oraz Demona (2015) Marcina Wrony.

godz. 18.00 Diabeł, reż. Andrzej Żuławski, 124 min, 1972, Polska

godz. 20.10 Demon, reż. Marcin Wrona, 94 min, 2015, Polska, Izrael

25 września

Ostatniego dnia przeglądu zapraszamy Państwa na niezwykły film Michała Waszyńskiego Dybuk (1937), oparty na dramacie Szymona An-skiego pod tym samym tytułem (1914). Pokazowi towarzyszyć będzie spotkanie z Krzysztofem Kopczyńskim (prof. UW), filmowcem i wykładowcą akademickim.

godz. 17.00 Dybuk, reż. Michał Waszyński, Polska, 111 min, 1937, Polska