Wyjątkowym koncertem Lecha Janerki zakończyliśmy w piątek „Gdańsk ’82 – festiwal, który się nie odbył”. Zainteresowanie wydarzeniem sygnowanym przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny prezentującym wybitne dzieła tego „genialnego” sezonu przeszło nasze najśmielsze oczekiwania. Festiwal odwiedziło prawie 1600 osób. Głównym celem festiwalu było przywołanie tamtego momentu historycznego, przywrócenie pamięci o twórcach i filmach ocenzurowanych, wysłuchanie świadków tamtych wydarzeń i zainteresowanie nimi młodych widzów. Dzięki widzom przekonaliśmy się, że nasz pomysł był strzałem w dziesiątkę.
Dzieła słynne i dzieła zapomniane
Pokazaliśmy w sumie 17 dzieł tamtego okresu. Na dużym ekranie podczas ostatniego tygodnia można było zobaczyć słynne Przesłuchanie Ryszarda Bugajskiego, Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego czy Kobietę samotną Agnieszki Holland. Dwa ostatnie filmy pokazaliśmy w wersjach integralnych, zawierające sceny wycięte przez cenzurę. Poza prezentacją filmów, które doczekały się rekonstrukcji, zaprezentowaliśmy obrazy, które po dziś dzień nie doczekały się digitalizacji, przez co wciąż znajdują się na marginesie polskiej kinematografii. W ramach festiwalu odbył się, historyczny, bo pierwszy po 40 latach, warszawski pokaz Gier i zabaw Tadeusza Junaka. Z taśmy 35 mm zostały wyświetlone filmy Jerzego Domaradzkiego, Andrzeja Barańskiego, Tomasza Zygadły czy Janusza Kondratiuka. W wydarzeniu wzięli udział wybitni aktorzy (m.in. Małgorzata Potocka, Adam Ferency, Dorota Stalińska, Ewa Błaszczyk, Ewa Domańska, Piotr Bajor), reżyserzy (m.in. Filip Bajon, Jerzy Domaradzki, Andrzej Barański) oraz autorzy zdjęć (m.in. Jacek Petrycki, Ryszard Lenczewski, Jacek Zygadło).
[caption id="attachment_61415" align="aligncenter" width="640"] Dorota Stalińska i redaktor naczelny „Pleografu” Mikołaj Mirowski w trakcie dyskusji „Kobiecy punkt widzenia”[/caption]
Wykłady, wystawa i czytanie performatywne
Jednym z najciekawszych wydarzeń festiwalu było czytanie performatywne znajdującej się w zbiorach FINA kolaudacji Przesłuchania Ryszarda Bugajskiego, wyreżyserowane przez Michała Szcześniaka. Udział w tym filmotecznym wydarzeniu teatralnym wzięli m.in: Adam Ferency, Modest Ruciński, Andrzej Mastalerz, Lech Łotocki, Maria Ciunelis.
[caption id="attachment_61424" align="aligncenter" width="640"] Czytanie performatywne kolaudacji „Przesłuchania”[/caption]
Ważnym aspektem festiwalu „Gdańsk ’82. Festiwal, który się nie odbył” była również edukacja i popularyzacja historii polskiego filmu. Wykład o kinie lat 80. wygłosił filmoznawca UG profesor Krzysztof Kornacki, Zaprezentowaliśmy również wybrane plakaty do filmów tego czasu. Wystawę plakatów uświetnił swoją obecnością współtwórca polskiej szkoły plakatu Andrzej Pągowski.
[caption id="attachment_61416" align="aligncenter" width="640"] Wystawa polskich plakatów filmowych z lat 80.[/caption]
Publikacje
Polecamy również bogato ilustrowany katalog towarzyszący wystawie, w którym znalazły się analizy filmów pokazywanych w trakcie przeglądu, a także artykuły dotyczące wybranej problematyki poruszanej podczas festiwalu autorstwa prof. Konrada Klejsy, prof. Krzysztofa Kornackiego czy dr Mateusza Wernera. Zaprezentowano w niej również niepublikowane wcześniej dokumenty z archiwum FINA.
[caption id="attachment_61460" align="aligncenter" width="640"] katalog przeglądu „Gdańsk ’82. Festiwal, który się nie odbył”[/caption]
Z okazji przeglądu ukazał się również najnowszy numer internetowego czasopisma „Pleograf. Historyczno-filmowy kwartalnik Filmoteki Narodowej” poświęcony filmom, które mogły znaleźć się na festiwalu w 1982 roku m.in. artykuły profesor Doroty Skotarczak czy profesor Nataszy Korczarowskiej-Różyckiej. W numerze można przeczytać również wywiady z Agnieszką Holland (dot. m.in. pokazywanego podczas festiwalu filmu Kobieta samotna) i Filipem Bajonem. Najnowszy numer „Pleografu” dostępny jest bezpłatnie na stronie pisma.
[caption id="attachment_61436" align="aligncenter" width="381"] okładka jesiennego numeru kwartalnika „Pleograf” (03/2022)[/caption]
Rejestracje wideo na Ninatece
Performatywne czytanie kolaudacji Przesłuchania oraz i nagrania dyskusji towarzyszącym pokazom filmów, można zobaczyć na prowadzonym przez FINA portalu ninateka.pl.
Zdjęcia: Marcin Oliva Soto / FINA
