„Architektura CSSR 58-89”, reż. Jan Zajíček, 127 min, 2024, Czechy, Słowacja

Pierwszy film dokumentalny na temat czechosłowackiej architektury lat 58-89 ubiegłego wieku, oparty na oryginalnym pomyśle czeskiego rapera, twórcy graffiti i komiksów – Vladimira 518, który jest również autorem publikacji na ten temat. Film kompleksowo przedstawia ten okres w architekturze – brutalnie pięknej i równie brutalnie zaniedbanej. Oprócz zalewu prefabrykowanych bloków mieszkalnych pojawiały się w niej wyjątkowe pod każdym względem, ponadczasowe budynki, przyciągające uwagę nawet na Zachodzie.

Dzięki relacjom czołowych architektów i teoretyków architektury oraz imponującym ujęciom najciekawszych czeskich (i w mniejszym stopniu słowackich) powojennych budynków, powstałych w okresie od Expo 1958 do Aksamitnej Rewolucji, film ukazuje portret epoki, w której śmiały, nowoczesny i inspirujący nurt architektury rozkwitał równolegle obok tego oficjalnego i ustrukturyzowanego. Poznajemy historie ikonicznych budynków, a także ogromny wysiłek stojący za ich realizacją. Wiele tych obiektów oraz ich twórców nie dożyło premiery filmu, który tym samym jest upamiętnieniem ich spuścizny.