Prelekcję przed filmem wygłosi Miłosz Stelmach.

„Aszik Kerib”, reż. Siergiej Paradżanow, Dodo Abaszydze, 78 min, 1988, ZSRR

Aszik Kerib jest utalentowanym poetą, trubadurem grającym na sazie – i kochającym z wzajemnością piękną Magul. Zgodnie ze zwyczajem, w Święto Urodzaju, matka młodzieńca w imieniu syna prosi ojca dziewczyny o jej rękę. Bogaty kupiec odrzuca jednak biednego poetę. Ten rusza więc w świat, by zdobyć majątek, a ukochana obiecuje czekać na niego siedem długich lat… Filmowa baśń dla dorosłych oparta na „bajce tureckiej” Michaiła Lermontowa, pisarza niezmiernie dla Paradżanowa ważnego. Wykorzystująca motyw podróży inicjacyjnej, zanurzona w mozaikowej (wpływy persko-tureckie) kulturze Azerbejdżanu, malowana jasnymi barwami, z mocnymi akcentami komediowymi, jako opowieść o – fikcyjnym tym razem – wędrownym poecie nawiązuje do wcześniejszych „Barw granatu” (1969), jednocześnie zaś przez swój optymistyczny ton i happy end – stanowi wyjątek na tle twórczości reżysera.

Zrealizowany w Baku film – podobnie jak „Legenda o Twierdzy Suramskiej” (1984) także w oficjalnym duecie z aktorem Dodo Abaszydze – szczęśliwie dla twórcy, politycznego dysydenta, powstawał już w okresie pieriestrojki, co pozwala w tytułowym bohaterze widzieć poniekąd samego Paradżanowa, który wtedy mógł już podróżować po świecie i zbierać wyrazy uznania dla swojej sztuki. Film wyjątkowy przez swą malarską urodę, ale też właśnie jako opowieść artysty o artyście stanowiącym jego porte parole, z piękną autotematyczną puentą i dedykacją dla Andrieja Tarkowskiego. Symboliczny jako ostatnie ukończone dzieło zmarłego latem 1990 roku Paradżanowa, któremu śmiertelna choroba rok wcześniej przerwała prace nad autobiograficzną „Spowiedzią”.

opracowanie: Katarzyna Wajda